JAK KORZYSTAĆ Z URZĄDZEŃ SYSTEMU FALA W POJAZDACH?
HOW TO USE THE DEVICE OF THE FALA SYSTEM ON BOARD?
System FALA
System FALA jest narzędziem do planowania podróży oraz płacenia za przejazdy w transporcie publicznym na terenie województwa pomorskiego.
Obejmie on swoim zasięgiem trasy transportu kolejowego (pociągi aglomeracyjne i regionalne, czyli pociągi Polregio oraz PKP SKM w Trójmieście) oraz trasy komunikacji miejskiej organizowanej przez następujące miasta: Gdańsk, Gdynia, Słupsk, Wejherowo, Tczew, Chojnice, Lębork, Puck. Dzięki FALI za przejazdy u różnych przewoźników i organizatorów transportu będzie można zapłacić poprzez jeden system. Pasażer, aby móc korzystać ze wszystkich udogodnień, jakie zaoferuje FALA, będzie zobowiązany do założenia w nim konta – zarejestrowania się w nim. To umożliwi zautomatyzowanie dużej części procesów związanych z doborem odpowiedniej opłaty za przejazd (z wykorzystaniem ulg, najkorzystniejszych opcji cenowych itp.). W ramach systemu powstanie baza, w której znajdą się m.in. konta pasażerów, informacje o cenach biletów, trasach przejazdów pociągów, autobusów, tramwajów i trolejbusów oraz ich rozkładach jazdy. System pozwoli rozliczyć pasażera za przejazdy na danej trasie na podstawie identyfikowania go w różnych pojazdach komunikacji miejskiej. Pasażer będzie zobowiązany do zameldowania się w pojeździe lub na stacji/przystanku kolejowym na specjalnym czytniku lub falomacie (walidatorze) za pomocą karty komunikacyjnej FALA lub smartfonu, karty bankomatowej bądź też papierowego biletu z kodem QR.
Istotnym elementem systemu będzie aplikacja mobilna, która umożliwi zaplanowanie trasy oraz pełne rozliczenie kosztów przejazdu różnymi środkami lokomocji.
System, który zostanie wdrożony w Pomorskiem, to rewolucja w sposobie myślenia o transporcie publicznym. To rozwiązanie, które pozwala zebrać na jednej, elektronicznej platformie wszystkie zasady funkcjonowania komunikacji publicznej województwa pomorskiego.
Spółka InnoBaltica funkcjonuje na rynku od 2008 roku, jednak dopiero od 2017 zajmuje się tematyką transportową. Jak pokazują doświadczenia niemal wszystkich systemów w kraju, proces ten jest skomplikowany przez co również długotrwały. Warto też wziąć pod uwagę fakt w jakich warunkach powstaje FALA, a więc pandemia COVID 19, tocząca się wojna za naszą wschodnią granicą, a także rosnąca inflacja.
Etap pierwszy przetargu, służący do kwalifikacji Wykonawców pod względem określonych warunków udziału w postępowaniu ogłoszono na koniec 2018 roku. Wykonawcy przystępujący do postępowania pochodzili m.in. z Francji, Włoch, USA. W lipcu 2020 roku komisja wskazała najkorzystniejszą ofertę i jeszcze w tym samym miesiącu do KIO wpłynęły cztery odwołania od decyzji zamawiającego. Blisko dziesięć miesięcy trwały postępowania odwoławcze i czynności nakazywane przez Krajową Izbę Odwoławczą. Ostateczny wybór Wykonawcy nastąpił w 2021 roku czego zwieńczeniem było podpisanie z nim umowy w połowie czerwca tego samego roku.
Obecnie w województwie pomorskim pasażer ma do wyboru mnóstwo biletów (m.in. bilety jednorazowe, czasowe, okresowe, strefowe, promocyjne), funkcjonujących w różnych logikach i systemach rozliczeń. Duża liczba ofert powoduje, że podróżny może zgubić się w tych rozwiązaniach. Na Pomorzu, a zwłaszcza w aglomeracji trójmiejskiej, problem ten jest szczególnie poważny. W żadnej innej aglomeracji (licząc również te większe od trójmiejskiej – jak warszawska czy górnośląska) nie występuje tak dużo funkcjonujących równolegle taryf (blisko 100).
Z tego względu spółce InnoBaltica zlecono zaprojektowanie takiego rozwiązania, które pozwoliłoby nałożyć na te wszystkie bilety i taryfy wspólne narzędzie informatyczne. System FALA, pozwala na zachowanie przez każde z miast autonomii w kształtowaniu cen biletów, a jednocześnie umożliwia pasażerowi łatwe poruszanie się pomiędzy poszczególnymi miastami i organizatorami transportu, bez konieczności znajomości rodzajów biletów i cenników.
Misją InnoBaltica jest wdrażanie w życie właśnie innowacyjnych rozwiązań informatycznych i komunikacyjnych, mających bezpośredni wpływ na jakość życia ludzi. Czerpiemy doświadczenie przede wszystkim z dwóch źródeł – powstaliśmy bowiem na bazie inkubatora innowacyjności, jakim firma InnoBaltica była do połowy 2017 roku oraz Biura Integracji Transportu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego.
Naszymi współwłaścicielami są samorządy organizujące transport publiczny, który będzie funkcjonować w ramach FALI: Województwo Pomorskie (jako organizator transportu kolejowego w regionie) oraz gminy miejskie: Gdańsk, Gdynia, Słupsk, Wejherowo, Tczew, Chojnice, Lębork i Puck.
System FALA obejmie swoim zasięgiem trasy komunikacji miejskiej organizowanej przez następujące miasta: Gdańsk (komunikacja obejmująca również Pruszcz Gdański, Sopot, Gdynię, Kolbudy, Żukowo), Gdynię (komunikacja obejmująca również Rumię, Sopot, Kosakowo, Wejherowo, Szemud, Żukowo), Słupsk, Wejherowo (komunikacja obejmująca również Redę, Rumię, Gowino, Gościcino, Gniewowo, Rekowo), Tczew, Chojnice, Lębork i Puck, a także trasy transportu kolejowego: wszystkie stacje i przystanki czynne w ruchu pasażerskim na terenie województwa pomorskiego oraz stację Elbląg oraz przystanki Gronowo Elbląskie i Fiszewo w woj. warmińsko-mazurskim (na linii Malbork – Elbląg), a także stację Biały Bór w woj. zachodniopomorskim (na linii Słupsk – Szczecinek).
Projekt był bardzo szeroko konsultowany na etapie przygotowania koncepcji jego działania. Zorganizowany został cykl 20 spotkań konsultacyjnych z mieszkańcami województwa pomorskiego, dodatkowo przeprowadzone zostały ankiety badawcze na grupie 1002 osób. Badana była m.in. gotowość pasażerów transportu publicznego do akceptacji metod projektowanych w systemie FALA. Badania dostępne są pod adresem: https://innobaltica.pl/badania/analiza-marketingowa/
Ponadto w 2019 roku w okresie letnim na Półwyspie Helskim przeprowadzono badania zachowań transportowych mieszkańców i turystów. Ankiety zostały zrealizowane na próbie 1000 mieszkańców oraz 2026 turystów metodą osobistych wywiadów. Wyniki tych badań dostępne są pod adresem: https://innobaltica.pl/badania/wp-content/uploads/2021/01/badaniezachowantransportowychhel.pdf
Dodatkowo w okresie przygotowawczym odbyło się ponad 100 spotkań konsultacyjnych z m.in. radnymi miast Pomorza, z pracownikami zakładów komunikacyjnych, z włodarzami miast i gmin oraz z urzędnikami.
W systemie uczestniczą następujący przewoźnicy kolejowi:
- PKP SKM w Trójmieście (na wszystkich obsługiwanych trasach);
- PolRegio (na całym obszarze funkcjonowania FALI)
Konto założyć można samodzielnie lub z pomocą pracownika punktu obsługi klienta. Jeśli pasażer wybierze opcję samodzielnego zakładania konta, do wyboru ma portal pasażera na stronie www.systemfala.pl lub aplikację mobilną FALA.
Jeśli pasażer zdecyduje się na skorzystanie ze wsparcia w punkcie obsługi klienta, powinien odwiedzić najbliższy punkt obsługi klienta (adresy wszystkich POK dostępne są na stronie www.systemfala.pl).
Należy rozdzielić pasażerów na posiadających konto FALA i osób, które tego konta nie chcą zakładać.
Każda z osób posiadających konto FALA będzie posługiwała się w kontakcie z systemem FALA identyfikatorem np. kartą FALA, aplikacją mobilną, swoją kartą płatniczą podpiętą do systemu jako identyfikator, smartfonem lub innym urządzeniem umożliwiającym dokonywanie płatności zbliżeniowych.
W przypadku osób, które będą chciały korzystać z systemu FALA okazjonalnie lub z jakiegoś powodu nie będą chciały zakładać konta, korzystanie z systemu będzie również możliwe. Za identyfikator w FALI służyć wówczas będzie karta bankomatowa, którą pasażer przyłoży do falomatu lub czytnika na wejsciu i wyjściu z pojazdu i na tej podstawie zostanie rozliczony za przejazd (zapłaci kartą płatniczą).
W systemie będą też funkcjonowały bilety papierowe z kodem QR. Bilet taki odczytywany będzie na falomacie lub czytniku przy wsiadaniu do pojazdu – czynność ta będzie odpowiednikiem skasowania biletu.
Wymiana biletów poprzedzona zostanie okresem przejściowym, w którym funkcjonować będą dwa typy biletów – stary i nowy oraz dwa typy kasowników. Bilety papierowe w FALI będą miały nadrukowany kod QR i zamiast tradycyjnego kasowania będzie trzeba je zbliżyć do falomatu lub czytnika w odpowiednim miejscu.
Wszystkie bilety dostępne aktualnie w taryfie Organizatorów Transportu są również w systemie FALA ( w tym bilety okresowe).
W okresie przejściowym będą działały dotychczasowe kanały sprzedaży oraz system FALA celem zapewnienia płynnego przejścia pomiędzy systemami
Tak, podczas przesiadki system zakłada obowiązek zarówno wycheckowania się przy wysiadaniu, jak i ponownego zacheckowania się przy wsiadaniu do kolejnego pojazdu w komunikacji miejskiej a w przypadku kolei zaznaczenia przesiadki przy wysiadaniu z jednego pojazdu na rzecz drugiego oraz wycheckowanie się na koniec podróży.
W FALI można podróżować również z własną kartą płatniczą podpiętą do systemu (działającą jako identyfikator FALA) lub z kartą płatniczą nie przypisaną do systemu, a także z innym urządzeniem umożliwiającym dokonywanie płatności zbliżeniowych np. zegarkiem. Wybór zawsze należy do Pasażera.
Zasady kontroli biletowych nie różnią się w istotny sposób od obecnych. Urządzenia kontrolerskie są wyposażone w oprogramowanie umożliwiające sprawdzenie zarówno biletu zakupionego poprzez kartę FALA, kartę płatniczą, aplikację FALA, jak i biletu papierowego z kodem QR.
Reklamacje lub inne problemy dotyczące systemu zgłosicie:
- Na stronie www.systemfala.pl oraz w aplikacji system FALA będzie specjalna zakładka umożliwiająca zgłoszenie reklamacji.
- Poprzez infolinię, gdzie możliwe będzie zgłoszenie wszelkich nieprawidłowości w działaniu systemu FALA.
- Miejscami, gdzie można zgłosić reklamacje, są również punkty obsługi klienta. Ich adresy można znaleźć na stronie www.systemfala.pl
Informacje o uiszczonych opłatach zapisywane są w systemie i wiążą one wpłatę z tzw. tokenem karty, czyli specjalnym kodem, który zabezpiecza transakcję. Bezpieczeństwo transakcji zapewnia operator płatności działający w oparciu standardy międzynarodowe. Wszelkie transakcje płatnicze dokonywane przez użytkowników w systemie FALA będą odbywały się za pośrednictwem operatora płatności certyfikowanego przez Komisję Nadzoru Finansowego. Certyfikacja PCI DSS to standard stosowany przez instytucje płatnicze, który pozwala zabezpieczyć wszelkie transakcje i operacje finansowe.
Tak, wystarczy drogą elektroniczną złożyć odpowiedni wniosek o zwrot niewykorzystanych środków, a zostaną one zwrócone na wskazane przez pasażera konto bankowe.
Decyzję o tym, czy kierowcy będą sprzedawać bilety podejmują poszczególni organizatorzy transportu. Wszystko zależy więc od miasta, w którym będziemy podróżować.
Mieszkańcy województwa pomorskiego oraz turyści nie muszą obawiać się o to, czy nowy system zapewni im bezpieczeństwo danych, rzetelne rozliczenia oraz czy nie będzie pobierał nadmiarowych danych z ich kont. Montowane aktualnie w pomorskim transporcie publicznym urządzenia walidujące (kasowniki) zapewniają pełne bezpieczeństwo. Certyfikacja PCI DSS (a taką posiadają walidatory systemu FALA) to standard stosowany przez instytucje płatnicze, który pozwala zabezpieczyć wszelkie transakcje i operacje finansowe. Międzynarodowa norma wydana przez Payment Card Industry Security Standards Council ma za zadanie zapewnić wysoki i spójny poziom jakości we wszystkich sytuacjach, w których przetwarzane są dane posiadaczy kart płatniczych. Wszelkie transakcje płatnicze dokonywane przez użytkowników w systemie FALA będą odbywały się za pośrednictwem operatora płatności certyfikowanego przez Komisję Nadzoru Finansowego.
W rozliczeniach przejazdów stosowane będą też dwa standardy – MTT (Mass Transit Transaction) oraz PAYG (Pay As You Go) przygotowane dla przypadków, gdy transakcje o niewielkich wartościach nie są autoryzowane PIN-em i nie są rozliczane natychmiast w chwili ich zainicjowania, ale dopiero po upływie np. doby. Pozwala to na bezpieczne obciążanie pasażera kosztem przejazdów z całej doby, po uwzględnieniu najkorzystniejszych dla niego cen (np. zamiany kilku biletów jednoprzejazdowych na jeden 24-godzinny).
Karta FALA
Karta FALA służyć będzie do identyfikowania pasażera w pojeździe – do „odbijania się”. Innymi słowy, pasażer przykładając swoją kartę FALA do walidatora, będzie sygnalizował systemowi, że rozpoczął podróż oraz że ją kończy. To pozwoli systemowi na rozliczenie podróży tylko za przejechaną ilość przystanków. Pieniądze pobierane będą z elektronicznej portmonetki przypisanej do konta danego pasażera w systemie FALA.
Karta FALA nie ma daty ważności, jednak zakłada się, że po upływie 5 lat moze wymagać wymianyze względu na naturalne zużycie. Po 5 latach wymiana karty jest bezkosztowa.
Tak, pierwsze zamówienie karty FALA jest bezpłatne i możliwe jest jej ponowne zamówienie/wymiana po upływie 5 lat od pierwszego wydania. W przypadku kradzieży karty (jeśli zostanie to zgłoszone na policję) lub w przypadku, gdy nastąpi zmiana danych osobowych, również będzie można wymienić kartę na nową – bezpłatnie. W sytuacji gdy karta zostanie uszkodzona z winy pasażera, wówczas wymiana na nową kartę jest płatna w wysokości 30 zł.
Aplikacja FALA
Aplikacja mobilna systemu FALA to narzędzie, które m.in.:
– pozwoli założyć konto w systemie FALA,
– pozwoli zapisać informację o uprawnieniach do ulg,
– pozwoli określić preferencje podróżowania (np. z rodziną, z ulgami, bez konieczności pokonywania schodów),
– pozwoli zaplanować przejazd na wybranej trasie w opcjach (np. szybko, tanio, komfortowo),
– pozwoli zakupić bilet na daną trasę,
– pozwoli doładować konto określoną kwotą pieniędzy,
– pozwoli doładować konto biletem okresowym,
– pozwoli okazać do kontroli zakupione uprawnienie do przejazdu,
– pozwoli odbyć podróż bez znajmości taryfy poszczególnych organizatorów poprzez potwierdzanie swojej obecności w pojazdach (zacheckowanie się ręcznie lub automatycznie poprzez wyrażenie zgody na lokalizację).
Pasażer posiadający konto w systemie FALA, będzie mógł (poza aplikacją FALA) posługiwać się również innymi identyfikatorami. Będzie mógł checkować się kartą FALA lub swoją kartą bankomatową (musi ona zostać przypisana do konta pasażera).
Tak, podczas przesiadki system zakłada obowiązek zarówno wycheckowania się przy wysiadaniu, jak i ponownego zacheckowania się przy wsiadaniu do kolejnego pojazdu w komunikacji miejskiej a w przypadku kolei zaznaczenia przesiadki przy wysiadaniu z jednego pojazdu na rzecz drugiego oraz wycheckowanie się na koniec podróży.
Aplikacja mobilna systemu FALA to narzędzie, które umożliwi m.in.:
– założyć konto w systemie FALA,
– zapisać informację o uprawnieniach do ulg,
– określić preferencje podróżowania (np. z rodziną, z ulgami, bez konieczności
pokonywania schodów),
– zaplanować przejazd na wybranej trasie w opcjach (np. szybko, tanio,
komfortowo),
– zakupić bilet na daną trasę,
– doładować konto określoną kwotą pieniędzy,
– doładować konto biletem okresowym,
– okazać do kontroli zakupione uprawnienie do przejazdu,
– pozwoli odbyć podróż bez znajomości taryfy poszczególnych organizatorów poprzez potwierdzanie swojej obecności w pojazdach (zacheckowanie się ręcznie lub automatycznie poprzez wyrażenie zgody na lokalizację). Podstawową różnicą pomiędzy systemem FALA a aplikacjami komercyjnymi oferującymi podobne rozwiązania, jest zebranie niemal wszystkich usług świadczonych przez publicznych organizatorów transportu w jednym miejscu. Komercyjne aplikacje obsługują najczęściej tylko wybranych organizatorów (przewoźników). Większość komercyjnych elektronicznych systemów biletowych nie obejmuje mniejszych miast regionu leżących poza obszarem metropolii. Natomiast FALA zbierze wszystko na jednej platformie.
Tym, co odróżnia system FALA od innych aplikacji jest również fakt, że jako spółka publiczna, której właścicielami są Województwo Pomorskie, Gdańsk, Gdynia i inne jednostki samorządowe, jako jedyna ma dostęp do danych źródłowych poszczególnych organizatorów, co gwarantuje ich jakość. Pasażer będzie miał więc łatwy dostęp do danych, co umożliwi mu zakup biletów różnych organizatorów przez jedno konto. Będzie posiadał informację o kosztach przejazdów w pojazdach wszystkich samorządów uczestniczących w projekcie, a docelowo także w systemie roweru metropolitalnego MEVO.
FALA (po uruchomieniu wszystkich funkcjonalności, a więc od połowy 2023 roku) będzie również udostępniać pasażerom informacje o rzeczywistym położeniu pojazdów oraz o tym, czy w pojazdach panuje tłok.
Falomaty i czytniki FALA
Falomaty i czytniki to walidatory czyli urządzenia, które w nowym systemie FALA zastąpią obecne kasowniki. Będą one pełniły funkcję czytników (kasowników), do których fizycznie nie będziemy już wkładać biletów, aby je skasować. ALE! – wystarczy ZBLIŻYĆ do czytnika kartę FALA, kartę płatniczą, bilet papierowy z kodem QR LUB smartfon z aplikacją FALA lub inne urządzenie umożliwiające dokonywanie płatności zbliżeniowych. W ten sposób zaznaczymy wejście/wyjście z pojazdu lub na kolei przesiadkę. Falomaty to walidatory, które mają więcej funkcjonalności niż czytniki. Można w nich np. kupić bilet dla siebie i dla rodziny, zaznaczyć ulgę za przejazd, a dodatkowo również zaznaczyć rozpoczęcie czy zakończenie podróży.
W systemie FALA działać będą cztery typy urządzeń pełniących funkcję czytników, kasowników i poniekąd również biletomatów.
Pierwsze dwa typy montowane będą w autobusach, trolejbusach i tramwajach. Większość czytników (umownie nazwijmy je urządzeniami małymi) będzie służyć tylko do szybkiego meldowania się w pojeździe podczas wsiadania i wysiadania, czyli do tzw. check-in i check-out. Zlokalizowane będą głównie przy drzwiach pojazdów.
W każdym autobusie, tramwaju czy trolejbusie będzie też jeden tzw. falomat (duży). To bardziej zaawansowane urządzenia, które poza funkcją meldowania się, pozwolą na dostosowanie podróży do swoich potrzeb, np. dobranie dodatkowego pasażera do swojego konta, dokupienie biletu na rower, dla psa, wybranie ulgi itp. Posiadać będą nieco większe ekrany dotykowe.
Analogiczne dwa typy urządzeń (małe i duże) instalowane będą na stacjach i przystankach kolejowych: część z nich będzie miała funkcję czytnika, część będzie miała funkcje rozszerzone – falomaty.
W komunikacji miejskiej, a więc w autobusach, trolejbusach i tramwajach urządzenia zamontowane będą w pojazdach, co – jak wykazały badania – jest optymalnym rozwiązaniem. W przypadku kolei falomaty i czytniki montowane będą poza pociągami – na peronach i na trasach dojścia na perony. Podyktowane to jest faktem, że składy na kolei zmieniają się, nie zawsze te same pojazdy jeżdżą na tych samych trasach, w razie awarii zdarza się, że „pożyczane są” z innych regionów. Aby uniknąć konieczności ciągłego demontażu i ponownego montażu urządzeń, podjęto decyzję o instalacji na peronach kolejowych. Dodatkowo rozwiązanie takie uniezależnia system od przewoźnika, z jakim Województwo Pomorskie (jako organizator transportu kolejowego w regionie) podpisze umowę na transport kolejowy.
W większości pomorskich miast pojawią się punkty obsługi klienta systemu FALA. Będą one zlokalizowane albo w istniejących już punktach sprzedaży biletów, w bibliotekach i innych tego rodzaju miejscach.
Zgodnie z opisem przedmiotu zamówienia określającym wymagania wobec systemu, InnoBaltica zawarła zapisy określające maksymalny czas “kasowania” w nowych czytnikach systemu FALA. Dla kart NFC oraz kart EMV jest to czas nie dłuższy niż 500 ms, dla biletu papierowego QR – czas nie dłuższy niż 1 s.
Check in - check out w systemie FALA
System check-in/check-out to nic innego, jak zasada informowania systemu FALA o wejściu pasażera do pojazdu i wyjściu z pojazdu. Prawnie oznacza to zawarcie umowy na przejazd w transporcie publicznym. W praktyce pasażer w momencie rozpoczęcia i zakończenia podróży musi zaznaczyć ten fakt:
– w falomacie lub czytniku (za pomocą karty FALA, karty bankowej, aplikacji lub biletu papierowego z kodem QR)
– w aplikacji (klikając w telefonie odpowiedni przycisk);
Aby system dostarczał organizatorom komplet danych (np. o zatłoczeniu pojazdów), każdy pasażer powinien checkowac się. Jednak ostateczne decyzje o tym, czy dzieci muszą również dokonywać tej czynności będą podejmować organizatorzy transportu w poszczególnych miastach i organizator transportu kolejowego.
*W Gdańsku z odbijania karty lub innych nośników/identyfikatorów w systemie FALA są dzieci i młodzież ucząca się, pasażerowie 70+, posiadacze pakietu Gdańskiej Dużej Rodziny i inni zwolnieni z opłat za przejazdy na podstawie obowiązujących przepisów (ustawowe/handlowe).
Pasażer korzystający z systemu FALA do płacenia za przejazdy jest zobowiązany do posiadania włączonego (naładowanego) telefonu. Jeśli podczas kontroli nie może udostępnić włączonego urządzenia, dostanie wezwanie do zapłaty za brak ważnego biletu (tzw. mandat). Jeśli pasażer wykonał check-in w aplikacji telefonicznej (ale nie może tego udowodnić podczas kontroli z powodu rozładowanego urządzenia), może wystąpić o anulowanie mandatu w drodze reklamacji.
Warto jednak pamiętać, że pasażer posiadający konto w systemie FALA, będzie mógł posługiwać się również innymi identyfikatorami niż tylko aplikacja w smartfonie. Będzie mógł checkować się kartą FALA lub swoją kartą bankomatową (musi ona zostać przypisana do konta pasażera).
Pasażer posiadający konto w systemie FALA, będzie mógł (poza aplikacją FALA) posługiwać się również innymi identyfikatorami. Będzie mógł checkować się kartą FALA lub swoją kartą bankomatową (musi ona zostać przypisana do konta pasażera).
System Fala oparty jest o naliczanie i ewidencję cyfrową opłat (biletów) za korzystanie z transportu publicznego, na który składają się: pociągi, tramwaje, autobusy, trolejbusy. System będzie gotowy do pracy w każdym wariancie na jaki zdecydują się ostatecznie poszczególne gminy oraz przewoźnicy kolejowi. Czyli zarówno w wariancie z check-out jak i bez niego.
Należy podkreślić, że wszystko zależy od modelu taryfy i zasad organizatora transportu. Są taryfy i rodzaje biletów, przy których check-out nie jest niezbędny, np. w Gdańsku czy Gdyni przy biletach jednoprzejazdowych lub miesięcznych. Natomiast, jeśli obowiązująca taryfa jest strefowa, np. w Lęborku czy Chojnicach to system FALA potencjalnie potrzebuje check-outu pasażera by naliczyć prawidłową opłatę, adekwatną dla konkretnej podróży. Inaczej nie będzie można systemowo sprawdzić czy podróż odbyła się w ramach jednej strefy czy kilku.
Podobnie będzie w przypadku podróży dynamicznej, np. koleją. Służy to temu by określić początek i koniec korzystania z usługi transportu i naliczyć post factum opłatę za realnie przebytą drogę a nie za całą trasę w danej relacji pociągu. Tak stanie się właśnie bez check-outu, ponieważ system nie będzie mógł stwierdzić kiedy podróż została zakończona. Upraszczając nieco, w wersji „dynamicznej” system dopiero po zakończonej podróży wybierze najbardziej korzystny dla pasażera bilet. Oczywiście, możliwe będzie też „ręczne” wskazanie i zakupienie biletu na konkretną trasę poprzez aplikację oraz falomaty, czyli urządzenia systemu FALA przyjmujące płatności bezgotówkowe. Podróż dynamiczna będzie jednak najwygodniejszym sposobem.
Precyzyjne dane jakościowe zbierane w trybie check-in / check-out, jak pokazują zagraniczne doświadczenia, walnie przyczyniają się do lepszego zarządzania transportem publicznym i dopasowywania go do potrzeb pasażerów. Jednocześnie system gwarantuje pełne bezpieczeństwo zebranych danych.
Bezpieczeństwo w systemie FALA
Tak, będą bezpieczne. System FALA będzie zbierać dane o przejazdach pasażerów tylko na ich własne potrzeby – pasażer będzie widział swoje aktualne przejazdy i ich historię w aplikacji lub w portalu pasażera. Baza danych i potoki owszem, będą analizowane, ale na zanonimizowanych danych. Dane w takiej postaci posłużą m.in. przy planowaniu tras, doborze ilości i wielkości pojazdów na konkretnych liniach. Podsumowując zostaną zebrane po to by zwiększać komfort podróżowania.
Mieszkańcy województwa pomorskiego oraz turyści nie muszą obawiać się o to, czy nowy system zapewni im bezpieczeństwo danych, rzetelne rozliczenia oraz czy nie będzie pobierał nadmiarowych danych z ich kont. Montowane aktualnie w pomorskim transporcie publicznym urządzenia walidujące (kasowniki) zapewniają pełne bezpieczeństwo. Certyfikacja PCI DSS (a taką posiadają walidatory systemu FALA) to standard stosowany przez instytucje płatnicze, który pozwala zabezpieczyć wszelkie transakcje i operacje finansowe. Międzynarodowa norma wydana przez Payment Card Industry Security Standards Council ma za zadanie zapewnić wysoki i spójny poziom jakości we wszystkich sytuacjach, w których przetwarzane są dane posiadaczy kart płatniczych. Wszelkie transakcje płatnicze dokonywane przez użytkowników w systemie FALA będą odbywały się za pośrednictwem operatora płatności certyfikowanego przez Komisję Nadzoru Finansowego.
W rozliczeniach przejazdów stosowane będą też dwa standardy – MTT (Mass Transit Transaction) oraz PAYG (Pay As You Go) przygotowane dla przypadków, gdy transakcje o niewielkich wartościach nie są autoryzowane PIN-em i nie są rozliczane natychmiast w chwili ich zainicjowania, ale dopiero po upływie np. doby. Pozwala to na bezpieczne obciążanie pasażera kosztem przejazdów z całej doby, po uwzględnieniu najkorzystniejszych dla niego cen (np. zamiany kilku biletów jednoprzejazdowych na jeden 24-godzinny).
Zasady przetwarzania danych osobowych, jakie przewidziane są w systemie FALA, określone są przepisami art. 5 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE. Są to: zasada legalności, zasada celowości, zasada minimalizacji danych, zasada prawidłowości, zasada ograniczenia przechowywania, zasada integralności i poufności danych oraz zasada rozliczalności.
Jakie są cele wykorzystania tych danych?
Cele, w jakich InnoBaltica będzie przetwarzała dane pasażerów, określone są w klauzuli informacyjnej dla pasażerów: https://innobaltica.pl/innobaltica/dla-pasazerow/. Są to:
- Korzystanie z usług dostępnych w aplikacji FALA, jak również utworzenie profilu użytkownika, dopasowywanie, analizowanie i udoskonalanie usług oraz zapewnienie bezpieczeństwa ich świadczenia.
- Prowadzenie działań marketingowych i sprzedażowych oraz umożliwienia kontaktu w związku ze świadczonymi usługami.
- Przetwarzanie związane z obsługą reklamacji, archiwizacji dokumentacji oraz rozliczeń finansowych i podatkowych.
- Przetwarzanie danych osobowych dotyczących zakodowanych uprawnień do ulgi na przejazdy.
Administratorem danych Pasażerów będzie InnoBaltica Sp. z o.o.
Dostęp do danych Pasażerów jest określony w klauzuli informacyjnej dla pasażerów: https://innobaltica.pl/innobaltica/dla-pasazerow/ w części dotyczącej odbiorców danych, która brzmi:
- Odbiorcami Państwa danych osobowych są podmioty uprawnione do ujawnienia im danych na mocy przepisów prawa. Należą do nich również niżej wymienieni emitenci biletów: Zarząd Transportu Miejskiego w Gdańsku; Zarząd Komunikacji Miejskiej w Gdyni; Zarząd Infrastruktury Miejskiej w Słupsku; Miejski Zakład Komunikacji spółka z ograniczona odpowiedzialnością w Chojnicach; Zakład Komunikacji Miejskiej w Lęborku Spółka z o.o.; Miejski Zakład Komunikacji Wejherowo Sp. z o.o.; Przewozy Autobusowe Gryf sp. z o.o. sp. k.; PKS Gdynia S.A.; POLREGIO S.A.; PKP Szybka Kolej Miejska w Trójmieście Sp. z o.o.
- Dane osobowe będą udostępniane przede wszystkim pracownikom Administratora zgodnie z uprawnieniami i upoważnieniami, jakie posiadają w celu zapewnienia prawidłowej obsługi realizowanych procesów przetwarzania danych oraz w niezbędnym czasie i zakresie.
- Pracownicy Administratora zostali przeszkoleni z obowiązujących przepisów prawa dotyczących ochrony danych osobowych jak również z zasad ochrony danych obowiązujących u Administratora. Zostali też zobowiązani do zachowania wszelkich danych osobowych oraz sposobów ich zabezpieczeń w poufności.
- Dane osobowe mogą być udostępniane również osobom upoważnionym przez Administratora, podmiotom świadczącym usługi informatyczne, operatorom pocztowym lub kurierom, podmiotowi wytwarzającemu kartę, innym podmiotom świadczącym usługi w ramach wskazanej umowy przewozowej oraz świadczącym usługi dla Administratora.
Obowiązki wynikające z RODO będą realizowane niezwłocznie, profesjonalnie i zgodnie z obowiązującym prawem.
Pytania pasażerów o system FALA
Karta Mieszkańca Gdańska będzie umożliwiała korzystanie z niej tak, jak z karty FALA (po zarejestrowaniu w systemie FALA).
Aktualnie trwają prace nad wdrożeniem rozwiązań w ramach systemu FALA pozwalających na pracę w trybie off-line.
System FALA dostosuje się do bieżących sytuacji wynikających np. z awarii w pojazdach. Pod tym względem wiele będzie zależało od tego, czy np. pojazd zastępczy będzie wyposażony w czytniki systemu FALA. Niezależnie od tego, system nie będzie pobierał w takich sytuacjach dodatkowych opłat, a bilety ważne w pojeździe, który uległ awarii, pozwolą na przejazd pojazdem awaryjnym.
