Mieszkańcy dużych miast nie zdają sobie sprawy, jak trudno poruszać się środkami transportu publicznego, jeśli jest się mieszkańcem małej miejscowości położonej na skraju regionu. I nie chodzi tylko o czas podróży, gdy chce się dotrzeć do większego miasta, ale też dostępność tras komunikacyjnych oraz częstotliwość kursowania poszczególnych pojazdów, a przede wszystkim przejrzystą informację pasażerską.
Przyjrzyjmy się statystykom. Województwo pomorskie zamieszkuje około 2,3 mln osób, w tym ponad 65 proc. przypada na obszary miejskie (z czego połowa mieszka w Trójmieście). Najwięcej mieszkańców liczą miasta na prawach powiatów: Gdańsk (464 tys.) oraz Gdynia (247 tys.). Najmniejsza liczba ludności zamieszkuje powiat nowodworski (36,1 tys.), miasto na prawach powiatu Sopot (37,1 tys.) oraz powiat sztumski (42,3 tys.).
Na system transportowy województwa składa się 19,5 tys. km dróg, 1,6 tys. km linii kolejowych, 208 km dróg wodnych żeglownych, 12 portów morskich, 2 porty lotnicze. Z punktu widzenia przewozów pasażerskich istotne są dwa rodzaje transportu: transport kolejowy i transport drogowy.
Mieszkańcy przemieszczający się pomiędzy powiatami najczęściej robią to, aby dotrzeć do pracy lub szkoły (53 proc. przejazdów). Podróże, aby zrobić zakupy lub skorzystać z różnego rodzaju usług, stanowią 41 proc. wyjazdów. Przemieszczanie się w sposób niezwiązany z obowiązkami lub potrzebami usługowymi stanowi jedynie 6 proc. podróży na Pomorzu.
Jako środek lokomocji najczęściej wybierany jest samochód osobowy (aż 73 proc.), a tylko w 27 proc. przypadków – transport zbiorowy. Najchętniej z transportu zbiorowego korzystają mieszkańcy powiatów położonych w pobliżu Trójmiasta, ponieważ tu jest też bogata oferta komunikacyjna. Natomiast najczęściej samochodami osobowymi podróżują mieszkańcy powiatów: starogardzkiego, bytowskiego, kościerskiego i chojnickiego, co wynika z faktu, że są to obszary najsilniej wykluczone komunikacyjnie.
Przyjrzyjmy się teraz z jakich konkretnie środków transportu zbiorowego korzystają Pomorzanie najchętniej. Pociąg wykorzystywany jest najczęściej w powiecie tczewskim, wejherowskim i malborskim, natomiast najrzadziej w powiatach: bytowskim, gdańskim i kościerskim. Autobus regionalny wykorzystywany jest najczęściej w powiecie nowodworskim, słupskim i puckim, natomiast najrzadziej w powiatach: wejherowskim, chojnickim i kwidzyńskim.
Co zrozumiałe, mieszkańcy Trójmiasta, Pruszcza, Rumi i Redy korzystają powszechnie z autobusów, tramwajów i trolejbusów miejskich oraz z pociągów SKM. W przypadku ponad połowy gmin na terenie województwa czas dojazdu autobusem regionalnym do Gdańska wynosi ponad 90 minut. W zachodniej części województwa dobrymi powiązaniami wyróżnia się jedynie Słupsk, częściowo Chojnice.
Zdecydowanym obszarem problemowym pod względem powiązań transportem zbiorowym jest środkowa i zachodnia część województwa, gdzie istnieje grupa miast i gmin o bardzo słabych powiązaniach – w tym powiatowy Bytów.
Mieszkańcy odczuwają przede wszystkim brak połączeń bezpośrednich ze stolicami powiatów; pomiędzy miastami powiatowymi, a także z dużymi miastami woj. pomorskiego lub innymi dużymi miastami znajdującymi się niedaleko granicy województwa. Największe braki tych połączeń odczuwane są w powiatach: sztumskim, malborskim i nowodworskim.
W województwie pomorskim występuje niewystarczająca integracja podsystemów transportu zbiorowego i indywidualnego, zarówno w skali regionalnej, metropolitalnej, jak i lokalnej, obejmująca rozwiązania techniczne (infrastrukturalne i taborowe), organizacyjne, taryfowe, biletowe i informacyjne. Użytkownicy systemu transportu nie mają zapewnionej możliwości dokonywania racjonalnego dla siebie wyboru trasy przejazdu i środka transportu.
Materiał powstał z wykorzystaniem Planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Województwa Pomorskiego z marca 2014 r. opracowanego przez konsorcjum Fundacji Rozwoju Inżynierii Lądowej i Politechniki Gdańskiej na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego
